Kobiety stosowały metody antykoncepcyjne już od czasów starożytnych, choć oczywiście ich skuteczność nie była wówczas wysoka, zaś niektóre sposoby wydają się dziwne, jak choćby połówki cytryn. Przez długi czas tematyka antykoncepcyjna wiązała się bardziej z magią niż z wiedzą medyczną. Z tego powodu jeszcze do XIX wieku funkcjonowały zalecenia, których obecnie nikt nie potraktowałby poważnie: amulety, palenie świec, wykonywanie rytualnych czynności. Ostatnie sto lat historii medycyny wiąże się z ogromnym postępem w praktycznie każdej gałęzi powyższej nauki. Dzięki temu współczesna antykoncepcja dla kobiet jest nie tylko ogólnodostępna, ale przede wszystkim skuteczna, gdyż bazuje na rzetelnej podstawie i badaniach naukowych.
W 1932 roku amerykański biolog Raymond Pearl opracował pierwszą technikę mierzenia skuteczności antykoncepcji, nazywanej od jego nazwiska wskaźnikiem Pearla. Bazowała ona na analizie wystąpienia niechcianych ciąż u setki kobiet, które przez rok stosowały daną metodę. Współcześnie wskaźnik podaje się w procentach. Za najlepsze rozwiązania, o skuteczności sięgającej powyżej 99% uważa się: implant hormonalny, wkładkę domaciczną, tabletki i plastry dwuskładnikowe. Warto pamiętać, że w analizie powyższych danych należy uwzględnić również czynnik błędu, który wpływa na osłabienie efektywności. W praktyce oznacza to, że dana metoda może nie zapobiec ciąży, jeśli nie zostanie właściwie zastosowana. Przykładowo: nieregularne zażywanie tabletek dwuskładnikowych może nie uchronić kobiety przed ciążą, choć sama metoda jest bardzo skuteczna.
Wyróżnia się cztery typy antykoncepcji dla kobiet:
Jeśli stosowana metoda zawiedzie lub w przypadku współżycia bez zabezpieczenia, warto skorzystać z antykoncepcji postkoitalnej, zwanej również „awaryjną” lub „tabletką po”. Pozwala ona uniknąć ciąży dzięki opóźnieniu owulacji, uniemożliwieniu zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej oraz jednoczesnej zmianie struktury śluzu, co utrudnia zapłodnienie. Skuteczność sięga blisko 100%, o ile zostanie przyjęta nie później niż 24 godziny po stosunku. Teoretycznie z antykoncepcji awaryjnej można skorzystać do 5 dni po stosunku, ale należy pamiętać, że po 72 godzinach jej skuteczność w znaczący sposób spada. Lekarze zalecają, aby antykoncepcja „dzień po” była stosowana w sytuacjach wyjątkowych, ponieważ może ona rozregulować cykl miesiączkowy.
Najlepszym doradcą kobiety będzie zawsze jej lekarz ginekolog. Należy pamiętać, że w wyborze metody kluczowym czynnikiem jest skuteczność. Trzeba również uwzględnić indywidualne kwestie zdrowotne, które mają na nie wpływ. Metody naturalne nie sprawdzą się u kobiet o nieregularnych cyklach miesiączkowych i są obarczone wysokim ryzykiem w przypadku czynników stresowych.
Niektóre metody antykoncepcyjne mogą wywoływać reakcje alergiczne, na przykład: kapturki naszyjkowe, środki plemnikobójcze, plastry (w miejscu naklejenia). Kobietom, które często przechodzą infekcje moczowo-płciowe z zasady nie zaleca się środków podnoszących ryzyko ich wystąpienia. Dotyczy to głównie metod chemicznych i wkładki wewnątrzmacicznej. Kapturki naszyjkowe mogą nie sprawdzić się u niektórych kobiet z uwagi na specyficzną budowę anatomiczną. Podobnie jak krążki dopochwowe, które w pewnych przypadkach wywołują dyskomfort lub wręcz ból, uniemożliwiający współżycie.
Tabletki antykoncepcyjne, będące jedną z najpopularniejszych i najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży, mogą, choć oczywiście nie muszą wywoływać zmiany nastroju, apetytu, bóle piersi lub spadek libido. O tego typu działaniach niepożądanych należy bezzwłocznie poinformować lekarza. Zmiana tabletek w wielu przypadkach pozwala rozwiązać powyższe problemy. Warto jednak zauważyć, że ta metoda antykoncepcyjna nie powinna być stosowana przez kobiety cierpiących na cukrzycę i choroby kardiologiczne oraz u pacjentek z wysokim ryzykiem zakrzepicy żylnej. Niektóre z działań niepożądanych, charakterystycznych dla tabletek mogą pojawiać się również w przypadku plastrów antykoncepcyjnych.
Z powyższych przyczyn zdecydowanie odradza się kobietom samodzielne dopasowywanie metody antykoncepcyjnej. Ginekolodzy zrobią to profesjonalnie, uwzględniając indywidualne potrzeby pacjentki, jej wiek, budowę anatomiczną i ogólny stan zdrowotny.
W krajach zachodnich najczęściej wybieraną przez kobiety metodą jest antykoncepcja hormonalna. Tabletki często łączone są z prezerwatywami, stosowanymi przez partnera, nie tylko w celu zapobiegania ciąży, ale również w celu ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. W Polsce odsetek kobiet przyjmujących tabletki antykoncepcyjne jest niższy (wynosi około 16% wszystkich pań, które pragną uniknąć niepożądanej ciąży). Relatywnie wysoki odsetek Polek (około 15%) decyduje się na metody naturalne, związane z pomiarami temperatury i obserwacją śluzu, których skuteczność nie należy do wysokich. Choć skala edukacji seksualnej w Polsce zwiększyła się w ostatnich latach, na tle innych krajów europejskich Polki wciąż zbyt mało wiedzą o metodach zapobiegania ciąży. Z danych Contraception Atlas wynika, że w kwestii dostępu do antykoncepcji Polska plasuje się na końcu europejskiej listy. Jest również jednym z niewielu, w których zastosowanie antykoncepcji postkoitalnej wymaga recepty przepisanej przez lekarza, a niektóre środki są dostępne praktycznie wyłącznie w sprzedaży internetowej z innych krajów.
Chcesz porozmawiać o antykoncepcji i umówić się na wizytę do jednego z naszych wspaniałych lekarzy ginekologów? Poznaj ich bliżej:
Adrianna Klonowska-Kępka - Specjalistka Położnictwa i Ginekologii >>
Katarzyna Bukato - Rezydentka Położnictwa i Ginekologii >>
Kamil Cichy - Specjalista Położnictwa i Ginekologii >>
Jakub Chmielewski - Rezydent Położnictwa i Ginekologii >>
Maria Walkiewicz - Specjalistka Położnictwa i Ginekologii >>
Agata Wieczorek - Rezydentka Położnictwa i Ginekologii >>
Umów się już teraz na wizytę: Portal Znany Lekarz >>
|
Centrum Medyczne Gunarys Al. gen. J. Hallera 134/231, Gdańsk |
|
Napisz do nas |
|
Umów się na wizytę |