Leczenie szczeliny odbytu

Do najczęstszych objawów szczeliny odbytu zaliczamy:

• ból (przede wszystkim podczas wypróżnienia i po nim),
• krwawienie,
• świąd,
• dyskomfort.

Nasilenie objawów bywa różne – od lekkiego do bardzo silnego. Niestety, funkcje kanału odbytu, jego anatomiczna budowa oraz położenie sprawiają, że szczelina odbytu dość trudno się goi. Każdy kolejny intensywny wysiłek fizyczny czy trudności w oddaniu stolca na nowo podrażniają pęknięcie błon śluzowych, przez co dolegliwości nawracają.

Obecnie uważa się powszechnie, że w każdym przypadku szczelina odbytu powinna by najpierw leczona zachowawczo, a dopiero w razie niepowodzenia można rozpatrywać leczenie operacyjne.

Leczenie zachowawcze powinno być co najmniej trzykierunkowe, aby jak najskuteczniej przerwać sekwencję elementów błędnego koła chorobowego. Z reguły obejmuje ono:

• zmniejszenie bólu, 
• uregulowanie wypróżnień (dieta i preparaty bogate w błonnik, zmiękczenie stolca), 
• obniżenie napięcia zwieracza wewnętrznego odbytu (farmakologicznie: leki działające miejscowo),
• iniekcja toksyny botulinowej.

Szczelina odbytu to płytki ubytek śluzówki nad mięśniem zwieracza, który powstaje w wyniku przewlekłych zaparć, czy po porodzie. Guzki krwawnicze (hemoroidy) to anatomiczna struktura (żylne struktury naczyniowe), znajdująca się w kanale odbytu, która razem ze zwieraczami pełnią funkcję uszczelniającą odbyt. W wyniku nieregularnych wypróżnień, siedzącego trybu życia czy predyspozycji rodzinnych może dochodzić do zastoju krwi w guzkach krwawniczych, co powoduje stan zapalny i pojawienie się objawów tzw. choroby hemoroidalnej tj: pieczenie, krwawienie, uczucie niepełnego wypróżnienia.

U ok 5% Pacjentów możemy zaobserwować samoczynne wyleczenie się szczeliny odbytu. W większości przypadków jednak, leczenie wymaga wsparcia proktologa oraz zastosowania środków działających miejscowo (środki rozluźniające miejscowo jak maść czy toksyna botulinowa). 

Tak. Należy pamiętać, że w miejscu wygojenia się szczeliny tworzy się blizna. Jest to obszar tkanki w kanale odbytu, który jest znacznie osłabiony i gorzej ukrwiony w porównaniu do sąsiednich tkanek. Powoduje to, że w sprzyjających warunkach (m.in. trudności z oddaniem stolca, nawracające biegunki) rana ponownie może się odnowić.

Bezinwazyjne leczenie szczeliny odbytu przez podanie toksyny botulinowej powoduje przejsciowe rozlużnienie mięśnia zwieracza odbytu. Efekt działania leku utrzymuje się około 6 miesięcy. Rozluśnienie mięśnia sprzyja prawidłowemu gojeniu się szczeliny odbytu poprzez poprawe ukrwienia oraz zmniejszenie napięcia w obrębie rany. Dodatkowo miejscowa terapia powoduje ustąpienie dolegliwości bólowych oraz poprawę komfortu miejscowego Pacjenta. Nalezy wspomnieć, że przy podaniu toksyny nie dochodzi do pełnego porażenia mięsni zwieracza, dlatego nie wystepuje pozabiegowe nietrzymanie gazów czy stolca.